Equine Metabolic Syndrome (EMS) to zespół, który rozwija się w organizmie z powodu zaburzonego metabolizmu. W ostatnich latach EMS cieszy się coraz większym zainteresowaniem i diagnozuje się go u coraz większej liczby koni. Syndrom metaboliczny koni nie jest jednak chorobą samą w sobie, a raczej zbiorem wielu objawów. Rozwój EMS jest przede wszystkim spowodowany brakiem równowagi między zapotrzebowaniem energetycznym konia a spożyciem energii z diety. Dlatego też zapewnienie odpowiedniej diety ma kluczowe znaczenie w leczeniu koni z EMS.
Equine Metabolic Syndrome to termin używany od 2002 r. w odniesieniu do objawów fizycznych spowodowanych zaburzonym metabolizmem, który sprawia, że konie te są bardziej narażone na rozwój insulinooporności (IR), otyłości i ochwatu 1. Oprócz dysfunkcyjnego metabolizmu, większość koni, u których zdiagnozowano EMS, cierpi również na zaburzenia równowagi hormonalnej. Niewłaściwa dieta jest uważana za główną przyczynę rozwoju EMS, ale najnowsze badania sugerują, że rozwój EMS może również zależeć od czynników genetycznych oprócz znanych czynników środowiskowych 2.
Diagnoza jest często stawiana po wystąpieniu u konia objawów, takich jak otyłość i ochwat. Konie z tymi objawami są następnie badane pod kątem insulinooporności, aby potwierdzić diagnozę EMS.
Insulinooporność i EMS
Jednym z objawów często obserwowanych u koni z EMS jest insulinooporność. Insulinooporność często występuje u koni z nadwagą, które otrzymują dietę stale przekraczającą ich zapotrzebowanie na energię. Insulinooporność występuje, gdy komórki konia nie reagują już prawidłowo na insulinę, która jest ważnym hormonem regulującym poziom glukozy we krwi 3. Gdy poziom glukozy we krwi wzrasta po strawieniu posiłku, trzustka produkuje insulinę. Insulina stymuluje wchłanianie glukozy przez komórki organizmu, a dodatkowa glukoza jest magazynowana w wątrobie, co pomaga ustabilizować poziom glukozy we krwi 4. Im więcej glukozy zawiera dieta konia, tym więcej insuliny musi zostać pobrane i zmagazynowane przez organizm, aby utrzymać stabilny poziom glukozy we krwi 5. Jeśli poziom glukozy we krwi stale wzrasta, komórki organizmu mogą stać się oporne na insulinę 3.
U koni z insulinoopornością komórki przestają reagować na ilość insuliny. Trzustka produkuje wtedy więcej insuliny, aby to zrekompensować, zapewniając wchłanianie i magazynowanie glukozy 5. Ponieważ organizm stał się odporny na insulinę i słabiej reaguje na ten hormon, stężenie insuliny staje się zbyt wysokie, a poziom glukozy we krwi pozostaje zbyt wysoki przez zbyt długi czas. Prowadzi to do stanu zapalnego w organizmie i zwiększa ryzyko ochwatu u koni z IR 6.
Masa ciała i EMS
Otyłość u koni jest jednym z objawów najczęściej obserwowanych u koni z EMS. Tkanka tłuszczowa może gromadzić się na całym ciele koni z otyłością i EMS lub gromadzić się w określonych obszarach, takich jak szyja, co jest typowe dla EMS 7 . Otyłość, podobnie jak insulinooporność, występuje, gdy dieta zawiera zbyt dużo energii w porównaniu do zapotrzebowania konia. Często jest to spowodowane błędną oceną intensywności codziennych ćwiczeń, w wyniku czego koń otrzymuje dietę zawierającą zbyt dużo energii w porównaniu do jego dziennego zapotrzebowania na energię 1. Schemat Body Condition Score może być wykorzystany do oszacowania, czy koń otrzymuje zbyt dużo energii poprzez swoją obecną dietę 8. Wynik pomiędzy 4 a 6 w 9-punktowym systemie oceny jest uważany za idealny dla konia. Wyniki powyżej 6 są zbyt wysokie i sugerują, że koń otrzymuje dietę przekraczającą jego dzienne zapotrzebowanie. Konie z EMS często otrzymują wynik pomiędzy 8 a 9 9. Aby uzyskać więcej informacji na temat zarządzania masą ciała i BCS, odsyłam do bloga: "Zarządzanie i utrzymywanie masy ciała konia".
Laminitis i EMS
Laminitis to choroba, w której rozwija się stan zapalny między ścianą kopyta a kością trumienną 10. Kapsuła kopyta, nieożywiona część kopyta chroniąca tkankę miękką kopyta, jest połączona z kością kopytową tkanką miękką zwaną laminae 10. W ciężkich przypadkach, blaszki mogą się oddzielić i spowodować przechylenie kości trumiennej i przebicie jej przez podeszwę kopyta 11. W przypadkach, w których blaszki się oddzielają, a kość trumienna się przechyla, nie można już tego leczyć.
Rozwój ochwatu ma wiele przyczyn, ale w przypadku EMS występuje z powodu stanu zapalnego spowodowanego IR i otyłością 12. Ponadto, u koni, u których zdiagnozowano ochwat, ich pasza zwykle zawiera nadmierne ilości cukru i skrobi. Gdy pasza jest bogata w cukier i skrobię, układ trawienny nie jest w stanie całkowicie jej strawić. W rezultacie część z nich przechodzi do jelit, gdzie te składniki odżywcze ulegają fermentacji 13. Proces ten zabija pożyteczne bakterie obecne w jelicie tylnym, zaburzając skład mikrobiomu jelita tylnego. Kiedy bakterie obumierają, wytwarzają toksyny, które dostają się do krwiobiegu 10. Toksyny te mogą przedostać się do kopyta przez krwiobieg, powodując stan zapalny i ostatecznie prowadząc do ochwatu 10.
Postępowanie z koniem z EMS
Kiedy u konia zostanie zdiagnozowany EMS, ważne jest, aby dostosować jego postępowanie, aby zapewnić mu odpowiednie wsparcie i promować jego zdrowie i dobre samopoczucie. Ważne jest, aby dostosować postępowanie i zapobiegać dalszym problemom zdrowotnym, zwłaszcza gdy u konia nie rozwinęły się jeszcze objawy takie jak ochwat.
Obecnie nie ma dostępnych metod leczenia EMS. Zmniejszenie ilości energii dostarczanej w diecie, zwłaszcza skrobi i cukru, jest jednym z ważnych sposobów radzenia sobie z EMS 1. Można to osiągnąć na przykład poprzez zmniejszenie ilości podawanej paszy treściwej. Jednak kluczowe jest, aby konie z EMS spożywały wystarczającą ilość paszy objętościowej i powinny mieć dostęp do 1,5% pożądanej masy ciała w kilogramach paszy objętościowej dziennie 1.
Oprócz odpowiedniej diety, ćwiczenia mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia stopniowej utraty masy ciała u koni 3. Regularne ćwiczenia są ważne dla wsparcia utraty wagi, ale wykazano również, że mają pozytywny wpływ na insulinooporność 14. Zbyt szybka utrata wagi nie jest pożądana dla zdrowia konia. Dobrą zasadą jest upewnienie się, że konie tracą nie więcej niż 1% masy ciała tygodniowo, dopóki nie osiągną pożądanej masy ciała 9. Dzięki zastosowaniu BCS proces odchudzania może być monitorowany do momentu osiągnięcia przez konia pożądanej masy ciała.
Jak wspomniano wcześniej, ważne jest, aby zmniejszyć spożycie cukru i skrobi. Dlatego ważne jest, aby ograniczyć ilość paszy treściwej, którą koń otrzymuje codziennie ze względu na wysoką zawartość cukru i skrobi. Jednak wystarczająca ilość witamin i minerałów jest ważna dla utrzymania i różnych procesów zachodzących w organizmie konia. Dlatego zaleca się uzupełnianie diety konia suplementem witaminowo-mineralnym przy ograniczaniu paszy treściwej, aby dzienne potrzeby konia były nadal zaspokajane. Synovium Prefit jest idealnym suplementem dla koni, który dostarcza im niezbędnych witamin i minerałów, gdy zmniejsza się ilość paszy treściwej. Suplement zawiera wysokiej jakości składniki odżywcze, które są ważne dla organizmu konia.
Zapewnienie koniowi wystarczającej ilości paszy objętościowej jest ważne dla jego dobrego samopoczucia i zdrowia (jelit). Zaleca się jednak wybór rodzaju paszy objętościowej o niskiej wartości energetycznej. Korzystanie z powolnego podajnika/siatki na siano pozwala koniom spożywać paszę objętościową w wolniejszym tempie i w mniejszych porcjach w ciągu dnia. Aby zapewnić koniowi wystarczającą ilość paszy objętościowej w ciągu dnia, zaleca się podzielenie całkowitej ilości paszy objętościowej na kilka mniejszych porcji.
Nie zaleca się dawania koniom z IR i EMS dostępu do trawy ze względu na trudności w kontrolowaniu ilości fruktanów w trawie, mimo że jest to również rodzaj paszy objętościowej 1. Aby upewnić się, że konie są wystarczająco wypuszczane, zaleca się wypuszczanie ich na wybieg z dostępem do wystarczającej ilości niskoenergetycznego siana.
Dostosowanie diety, poprawa kondycji ciała i zapewnienie koniowi wystarczającej ilości składników odżywczych nie jest łatwe. Dlatego zaleca się konsultację z dietetykiem koni i lekarzem weterynarii w celu sformułowania odpowiedniej diety i planu leczenia konia z EMS.
Odniesienia
1. Frank, N., Geor, R.J., Bailey, S.R., Durham, A.E., Johnson, P.J. (2010) Equine
Metabolic Syndrome. Journal of Veterinary Internal Medicine, 24(3):467-475.
2. McCue, M.E., Geor, R.J., Schultz, N. (2015) Equine Metabolic Syndrome: a complex
disease influenced by genetics and the environment. Journal of Equine Veterinary
Science, 35(5):367-375.
3. Morgan, R., Keen, J., McGowan, C. (2015) Equine metabolic syndrome. Veterinary
Record, 177(7); 173-179.
4. Röder, P.V., Wu, B., Liu, Y., Han, W. (2016) Pancreatic regulation of glucose
homeostasis. Experimental & Molecular Medicine, 48(3):1-19.
5. Kaczmarek, K., Janicki, B., Glowska, M. (2016) Insulin resistance in the horse: a
review. Journal of Applied Animal Research, 44(1): 424-430.
6. Bertin, F.R., De Laat, M.A. (2017) The diagnosis of equine insulin dysregulation.
Equine Veterinary Journal, 49(5):570-576.
7. Frank, N. (2009) Equine Metabolic Syndrome. Journal of Equine Veterinary Science,
29(5):259-267.
8. Morgan, R.A., Keen, J.A., McGowan, C.M. (2015) Treatment of equine metabolic
syndrome: A clinical case series. Equine Veterinary Journal, 48(4):422-426.
9. Frank, N. (2011) Equine Metabolic Syndrome. Veterinary Clinics of North America:
Equine Practice, 27(1):73-92.
10. Marcato, P.S., Perillo, A. (2020) Equine Laminitis. New insights into pathogenesis. A
review. Large Animal Review, 26(6):353-363.
11. Laskoski, L.M., Valadão, C.A.A., Dittrich, R.L., Deconto, I., Faleiros, R.R. (2016) An
update on equine laminitis. Clinic and Surgery, 46(3):547-553.
12. Johnson, P.J., Wiedmeyer, C.E., LaCarrubba. A., Ganjam, V.K., Messer, N.T. (2010)
Laminitis and the Equine Metabolic Syndrome. Veterinary Clinics of North America:
Equine Practice, 26(2):239-255.
13. King, C., Mansmann, R.A. (2004) Preventing laminitis in horses: Dietary strategies for
horse owners. Clinical Techniques in Equine Practice, 2004;3(1):96-102.
14. Freestone, J.F., Beadle, R., Schoemaker, R., Bessin, T., Wolfsheimer, K.J., Church, C.
(1992) Improved insulin sensitivity in hyperinsulinaemic ponies through physical
conditioning and controlled feed intake. Equine Veterinary Journal, 24(3):187-190.