Gezonde pezen en gewrichten zijn van belang voor het leveren van optimale atletische prestaties van het paard. Pezen en gewrichten zijn een essentieel onderdeel voor het bewegingsmechanisme van het lichaam. Zware en intensieve inspanning kunnen de pezen en gewrichten belasten. Blessures of slijtage hebben invloed op het bewegingsmechanisme van het paard. Peesblessures en gewrichtsklachten zijn daarom ook een van de meest voorkomende aandoeningen bij het paard die voor prestatievermindering zorgen. Daarnaast kunnen peesblessures of gewrichtsklachten veel pijn veroorzaken wat invloed heeft op het welzijn en de gezondheid van het paard. Toevoeging van de juiste voedingsstoffen biedt het paard de nodige ondersteuning en bevordert het behoud van gezonde pezen en gewrichten.
Het Gewricht van het Paard
Het gewricht is het gedeelte in het lichaam waar twee (of meer) botten samenkomen en werkt als een soort scharnier. Door het gewricht kunnen de botten bewegen en zijn daarom een essentieel onderdeel van het bewegingsmechanisme. Het gewricht is erop gemaakt dat het hevige krachten, voornamelijk tijdens beweging, kan absorberen en doorgeven 1. Daarnaast maakt de anatomie van het gewricht het mogelijk dat, de botten die samenkomen in het gewricht, soepel en afzonderlijk van elkaar kunnen bewegen 1. Het gewricht bestaat uit gewrichtskapsel, gewrichtsbanden, gewrichtsvloeistof en kraakbeen (figuur 1).
Het gewrichtskapsel bestaat uit relatief stug en vezelig materiaal. Dit onderdeel van het gewricht is voornamelijk van belang voor stabiliteit en bevat zenuwuiteinden die van belang zijn voor het versturen van informatie over de positie van het gewricht naar het brein 2. De binnenkant van het gewrichtskapsel bestaat uit een laag van twee tot drie cellen dik en is van belang voor het gewrichtsvloeistof wat in het gewricht zit. Deze laag bestaat uit zogenaamde A of B cellen 1. De B cellen zijn in staat om Hyaluronzuur te produceren, wat een essentieel component is voor het gewrichtsvloeistof en het kraakbeen 1.
Gewrichtsvloeistof, ofwel synoviale vloeistof, is hetgeen waar nutriënten doorheen komen die van belang zijn voor het kraakbeen wat zich in het gewricht bevindt 2. Daarnaast heeft het gewrichtsvloeistof een smerende werking en zorgt het ervoor dat bewegingen soepel verlopen 2.
Figuur 1 Het gewricht bestaat uit het gewrichtskapsel, gewrichtsbanden, gewrichtsvloeistof en kraakbeen. In het gewricht komen twee botten samen. Het gewricht is belangrijk voor de beweging van het lichaam.
De Pezen van het Paard
Pezen vormen een verbinding tussen de spieren en botten in het lichaam. Krachten die vanuit de spier komen, worden overgedragen via de pees op het bot. Het is daarom dus een zeer belangrijk onderdeel voor de beweging van het lichaam. De pezen in het lichaam bestaan voor 50 tot 60% uit water 3. Echter hebben de pezen een vezelige structuur en is een pees opgebouwd uit lengterichting verlopende vezelbundels die voornamelijk uit Collageen zijn opgebouwd 4. Voornamelijk Collageen Types I en III komen het meeste voor in de pees. De andere types bevinden zich ook in de pees, maar in mindere maten in vergelijking tot de types I en III 5,6.
Door de kracht en belasting die wordt uitgeoefend op de pezen rekt de pees uit om daarna weer terug in positie te komen. Bij overmatige belasting door zeer intensieve beweging kan het voorkomen dat de structuur onomkeerbaar wordt veranderd door de hoeveelheid kracht die wordt uitgeoefend op de pees 4. Dit zorgt ervoor dat er schade aan de pees ontstaat en uiteindelijk lijdt tot peesblessures. De bloedvoorziening aan de pezen is matig waardoor de toestroom van belangrijke nutriënten en de afvoer van afvalstoffen slechter is dan in andere delen van het lichaam. Wanneer de pees moet herstellen, duurt het herstel daarom ook langer.
Het Gebruik van Supplementen voor Gezonde Pezen en Gewrichten
Om pezen en gewrichten zo lang mogelijk gezond te houden zodat het paard soepel blijft bewegen en serieuze klachten worden voorkomen, wordt er gebruik gemaakt van supplementen die pees en gewricht ondersteunende ingrediënten bevatten. Daarnaast worden supplementen ook gebruikt om (pijn)klachten, veroorzaakt door bijvoorbeeld blessures of slijtage, te minderen en het helingsproces te ondersteunen en bevorderen.
Onderzoek toont aan dat het gebruik van de ingrediënten Collageen, Methyl Sulfonyl Methaan (MSM), Chondroïtine, Glucosamine en Hyaluronzuur een positief effect hebben op de pezen en gewrichten van het paard. Daarnaast heeft het gebruik van Omega-3 vetzuren een ontstekingsremmende werking en biedt ondersteuning aan paarden die last hebben van chronische ontstekingen.
Zoals eerder aangegeven komt Collageen voor in de pezen, maar ook in de gewrichten van het paard. Onderzoek heeft aangetoond dat Collageen een rol speelt bij het genezingsproces van de pezen wanneer het paard een peesblessure heeft 6. Daarnaast is er een verband tussen het ontstaan van artrose en de afbraak van Collageen in de gewrichten wat een effect heeft op de mobiliteit van het paard. Collageen is dus een belangrijk component voor gezonde pezen en gewrichten 7,8. Dobenecker et al. (2018) toonde door middel van een studie aan dat de supplementatie van Bioactieve Collageen Peptiden, een mix van specifieke Collageen peptiden, een positief effect heeft op de mobiliteit van het paard. De paarden tijdens dit onderzoek waren van te voren gediagnosticeerd met milde tot matige artrose. Resultaten toonde aan dat BCP supplementatie het paard, met artrose, ondersteuning biedt en een positief effect heeft op de mobiliteit van het paard 9. Synovium Agility Horse bevat BCP, waarbij de hoeveelheden en de dagdosering gebaseerd zijn op de resultaten van Dobenecker et al. (2018).
Methyl Sulfonyl Methaan, ofwel MSM, is een organisch gebonden zwavel dat belangrijk is voor de aminozuur – en eiwitsynthese in het lichaam. Onderzoek heeft aangetoond dat MSM functioneert als  antioxidant in het lichaam 10. Hierdoor neutraliseert MSM vrije radicalen die ontstaan door oxidatieve stress wegens intensieve inspanning. Daarnaast suggereert onderzoek dat MSM ook een ontstekingsremmende functie heeft in het lichaam 11. Supplementen bevatten vaak MSM in combinatie met Glucosamine en Chondroïtine voor optimale ondersteuning, zoals Synovium Motion JMT. Echter kan MSM ook als los supplement worden toegevoegd aan het rantsoen van het paard. Synovium MSM Pure is een supplement dat alleen maar pure MSM bevat. Synovium MSM Optimal-C bevat MSM in combinatie met Vitamine C.
Chondroïtine en Glucosamine bevinden zich beiden in het kraakbeen en zijn belangrijke componenten voor het onderhouden van gezond kraakbeen en de gewrichten 12. Vaak worden deze twee ingrediënten in combinatie met elkaar toegevoegd aan supplementen ter ondersteuning van de gewrichten. Verschillende studies zijn uitgevoerd om het effect van deze lichaamseigen ingrediënten te meten. Een onderzoek uitgevoerd door Rodgers (2006) toonde aan dat door middel van het supplementeren van Chondroïtine en Glucosamine het aantal injecties dat werd toegediend, ter behandeling van de gewrichten en het verbeteren van de mobiliteit, na loop van tijd minder vaak gebruikt werden. Recenter onderzoek toonde aan dat Chondroïtine en Glucosamine beiden de potentie hebben om paarden, die gediagnosticeerd zijn met artrose, te ondersteunen en symptomen te minderen.
Hyaluronzuur kan worden afgebroken in het lichaam door het ontstaan van ontstekingsreacties die veroorzaakt worden door zeer zware inspanning van het lichaam. Dit kan een negatief effect hebben op het gewrichtsvloeistof wat belangrijk is voor soepele bewegingen van het gewricht. Hyaluronzuur kan door de dierenarts ook worden ingespoten door middel van injecties. Daarnaast zijn er ook supplementen die Hyaluronzuur bevatten en aan het voer toegediend kunnen worden. Supplementatie van Hyaluronzuur heeft ook een positief en ondersteunend effect op de gezondheid van de gewrichten 13.
Omega-3 vetzuren hebben een ontstekingsremmende werking in het lichaam. Beschadigingen van de pees of de gewrichten zorgen voor een ontstekingsreactie in het lichaam. Studies tonen aan dat toediening van Omega-3 vetzuren aan het rantsoen van het paard een positief significant effect heeft op ontstekingswaarden in het lichaam 14. Manhart et al. (2009) toonde door middel van onderzoek aan dat de supplementatie van Omega-3 vetzuren ontstekingen in de gewrichten minderde en hierdoor waarschijnlijk ook pijnklachten, veroorzaakt door deze ontstekingen, verminderde. Hierdoor bieden Omega-3 vetzuren ondersteuning aan paarden die last hebben peesblessures of gewrichtsklachten die zorgen voor ontstekingsreacties. Omega-3 vetzuren komen voornamelijk voor in Lijnzaadolie of Algen of Visoliën.
Er zijn dus meerdere ingrediënten die een positief effect hebben op de gezondheid van de gewrichten en pezen van het paard. Daarnaast kunnen deze ingrediënten gecombineerd worden voor optimale ondersteuning. De keuze van de ingrediënten hangt voornamelijk af van de soort ondersteuning die het paard vereist.
Â
Referenties
1.          van Weere, P.R., Brama, B. (2001) Physiology and pathology of the equine joint.
Pferdeheilkunde, 17(4):307-318.
2.          de Gauw, J.C. (2011) Molecular monitoring of equine joint homeostasis. Veterinary
Quarterly, 31(2):77-86.
3.          Shojaee, A. (2023) Equine tendon mechanical behaviour: Prospects for repair and
regenediet applications. Veterinary Medicine and Science, 9(5):2053-2069.
4.          O’Brien, C., Marr, N., Thorpe, C. (2021) Microdamage in the equine superficial
digital flexor tendon. Equine Veterinary Journal, 3(3):417-430.
5.          Birch, H.L., Sinclair, C., Goodship, A.E., Smith, R.K.W. (2014) Chapter 9 - Tendon and
ligament physiology. In: Hinchcliff, K.W., Kaneps, A.J., Geor, R.J. (Eds.). Equine
Sports Medicine and Surgery. Saunders Elsevier: China.
6.          Dahlgren, L.A., Brower-Toland, B.D., Nixon, A.J. (2005) Cloning and expression of
type III collagen in normal and injured tendons of horses. American Journal of
Veterinary Research. 66(2):266-270.
7.          Trumble, T.N., Scarbrough, A.B., Brown, M.P. (2009) Osteochondral injury increases
type II collagen degradation products (C2C) in synovial fluid of Thoroughbred
racehorses. Osteoarthritis and Cartilage. 17(3):371-374.
8.          Coppelman, E.B., David, F.H., Toth, F., Ernst, N.S., Trumble, T.N. (2019) The
association between collagen and bone biomarkers and radiographic osteoarthritis
in the distal tarsal joints of horses. Equine Veterinary Journal, 52:391-398.
9.          Dobenecker, B., Reese, S., Jahn, W., Schunck, M., Hugenberg, J., Louton, H.,
Oesser, S. (2018) Specific bioactive collagen peptides (PETAGILE®) as supplement
for horses with osteoarthritis: A two-centred study. Journal of Animal Physiology
and Animal Nutrition, 102: 16-23.
10.        Marãn, G., MÅ©oz-Escassi, B., Manley, W., GarcÃa, C., Cayado, P., de la Muela, M.S.,
Olábarri, B., León, R., Vara, E. (2008) The effect of methyl sulphonyl methane
supplementation on biomarkers of oxidative stress in sport horses following
jumping exercise. Acta Veterinaria Scandinavica, 50(1): 1-9.
11.        Usha, P.R., Naidu, M.U.R. (2004) Randomised, double-blind, parallel, placebo-
controlled study of oral glucosamine, methylsulfonylmethane and their combination
in osteoarthritis. Clinical Drug Investigation, 24(6): 353-363.
12.        Rodgers, M.R. (2006) Effects of Oral Glucosamine and Chondroitin Sulfates
Supplementation on Frequency of Intra-articular Therapy of the Horse Tarsus.
International Journal of Applied Research in Veterinary Medicine, 4(2):155-162.
13.        Williams, V.S. (2007) Intraarticular Hyaluronic Acid Supplementation in the Horse:
The Role of Molecular Weight. Journal of Equine Veterinary Science, 27(7):298-303.
14.        Manhart, D.R., Scott, B.D., Gibbs, P.G., Coverdale, J.A., Eller, E.M., Honnas, C.M.,
Hood, D.M. (2009) Markers of Inflammation in Arthritic Horses Fed Omega-3 Fatty
Acids. The Proffesional Animal Scientists, 25(2):155-160.
Â
Â
Â