Het veulenseizoen is een drukke periode voor fokkers. Voorafgaand aan de dracht komt er veel bij kijken en tijdens de dracht en lactatieperiode is het belangrijk om de merrie zo goed mogelijk te ondersteunen. Ter ondersteuning en onderhoud van het lichaam, maar ook vanwege de groei van het veulen, verhogen de voedingsbehoeften van de merrie tijdens de laatste paar maanden van de dracht. Tijdens de lactatieperiode moet de merrie zowel haarzelf, als het veulen onderhouden waardoor voldoende goede voeding van belang is.
Voeding Tijdens de Dracht
Tijdens de dracht verhogen de dagelijkse voedingsbehoeften van de merrie. Deze voedingsstoffen zijn niet alleen belangrijk voor het onderhoud van het lichaam van de merrie maar ook voor de ontwikkeling en groei van het veulen 1. Vanaf de vijfde maand heeft de merrie een hogere energie en eiwit behoeften die gedurende de dracht toeneemt. Voornamelijk tijdens de laatste drie maanden van de dracht heeft de merrie een hoge behoefte aan nutriënten 2. Dit komt omdat het veulen tijdens de laatste drie maanden van de dracht het meeste groeit.
Het lichaamsgewicht van de merrie neemt gedurende de dracht geleidelijk toe. Een toename tijdens de dracht is normaal, echter is het van belang dat de opslag van te veel overtollig vetweefsel wordt vermeden. Een merrie die te dun is, is daarentegen ook niet wenselijk. Het is daarom van belang om tijdens de dracht het lichaamsgewicht en de toename of afname hiervan, te monitoren. Dit is niet alleen belangrijk tijdens de dracht maar ook vóór de dracht. Onderzoek heeft aangetoond dat het lichaamsgewicht een effect kan hebben op de vruchtbaarheid van de merrie 3. Daarom wordt het aangeraden om de conditie van het lichaam en het lichaamsgewicht van de merrie te monitoren middels het Body Condition Schema (BCS) 4.
De voedingsstoffen energie en eiwit ondersteunen het lichaam tijdens de laatste maanden van de dracht en bevorderen de groei van het veulen 2. Een overschot aan deze voedingsstoffen resulteert echter niet in een groeispurt of een groter veulen bij de geboorte 5. De BCS van de merrie zal toenemen maar de grootte van het veulen neemt niet extra toe. Het is daarom van belang om de merrie te voeren naar haar dagelijkse behoeften.
De Vitamine A en E behoefte van de merrie is gedurende de gehele dracht verhoogd 2. De Calcium en Fosfor behoeften, twee mineralen die belangrijk zijn voor onder andere de botgroei en ontwikkeling van het veulen, worden pas hoger na de 7e maand van de dracht 1. Vanaf dat moment is het dan ook essentieel om de merrie te voorzien van haar behoeften en de mineraal inname te verhogen. Wordt dit niet gedaan, dan maakt de merrie reserves vrij vanuit haar eigen lichaam om het veulen alsnog te voorzien van voldoende Calcium en Fosfor 2. Als het rantsoen onvoldoende energie en eiwitten bevat zal het lichaam spier- en vetweefsel afbreken waardoor de merrie haar bespiering kwijtraakt en daarnaast ook afvalt 2.
Voedingsschema van een Drachtige Merrie
Ruwvoer vormt de basis van ieder rantsoen en is daarom ook van belang voor de drachtige merrie. Er zijn meerdere soorten ruwvoer beschikbaar (gras, hooi etc.) maar de kwaliteit en de hoeveelheid nutriënten die het type ruwvoer bevat kan verschillen 6. Het is belangrijk om de merrie te voorzien van ruwvoer van de beste kwaliteit. Om de kwaliteit van het ruwvoer te kunnen bepalen kan een ruwvoeranalyse worden uitgevoerd. Als dit niet mogelijk is kan de kwaliteit ook worden ingeschat door middel van de geur, kleur, de hoeveelheid stof of ander vuil dat het ruwvoer bevat en de textuur van het ruwvoer 7.
Omdat tijdens de eerste paar maanden van de dracht de dagelijkse nutriënt behoeften van de merrie niet veranderen hoeft de hoeveelheid krachtvoer dat wordt gevoerd niet aangepast te worden. Als de merrie weinig of niet beweegt is voldoende ruwvoer in combinatie met een vitamine en mineralen supplement genoeg om de merrie te voorzien van haar dagelijkse behoeften 2. Beweegt de merrie actief, dan is de toevoeging van extra krachtvoer van belang als aanvulling van het rantsoen om de merrie van voldoende voedingsstoffen te voorzien 3.
Voeding Tijdens de Lactatie Periode
Na de geboorte van het veulen volgt de lactatieperiode. Ondersteuning door middel van goede voeding is ook tijdens de lactatieperiode essentieel. De voeding van de merrie is niet alleen belangrijk voor het onderhoud van het lichaam van de merrie, maar is ook van belang voor de groei en ontwikkeling van het veulen 2. De lactatieperiode is de periode wanneer de voedingsbehoeften van de merrie het hoogst zijn. Men suggereert dat de dagelijkse voedingsbehoeften van de lacterende merrie te vergelijken zijn met die van een sportpaard dat intensief wordt getraind. De eerste aantal weken na de geboorte van het veulen, is wanneer de merrie de meeste melk produceert. Tijdens deze periode zijn de voedingsbehoeften van de merrie daarom ook het hoogst 2. Tijdens de laatste paar maanden van de lactatieperiode mindert de melkproductie waardoor de voedingsbehoeften van de merrie ook afnemen 2,8.
Voornamelijk de voedingsstoffen energie, eiwitten, vitaminen en mineralen zoals Calcium en Fosfor zijn belangrijk voor het onderhoud van het lichaam, het lichaamsgewicht van de merrie en de groei van het veulen. Als de merrie niet voldoende wordt gevoerd aan het begin van de lactatieperiode, zal de melkproductie minderen. Om alsnog het veulen te voorzien van voldoende voedingsstoffen zal de merrie haar lichaamsreserves gebruiken wat ervoor zorgt dat de merrie afvalt 2. Daarom is ook tijdens deze periode het monitoren van de BCS van belang. Zo kan makkelijk worden ingeschat of de het rantsoen voldoende energie bevat en de merrie voldoende energie opneemt vanuit de voeding.
Voedingsschema van een Lacterende Merrie
Net als tijdens de dracht is voldoende kwaliteit ruwvoer van belang tijdens de lactatie periode. Ruwvoer van hoge kwaliteit is niet alleen smakelijker voor het paard maar bevat ook meer voedingsstoffen die van belang zijn voor de lacterende merrie. Tijdens deze periode is vaak ook vers gras beschikbaar wat veel voedingsstoffen bevat 6.
Omdat ruwvoer niet voldoende voedingsstoffen bevat om de lacterende merrie te voorzien van haar dagelijkse behoeften, wordt het rantsoen van de merrie aangevuld met krachtvoer en supplementen 9. Krachtvoer bevat energie, eiwitten, vitaminen en mineralen die de tekorten van het ruwvoer rantsoen aanvullen. Daarnaast bevat krachtvoer meerdere voedingsmiddelen die de merrie van verschillende soorten energie voorzien. Zo bevat krachtvoer zetmeel, vetten en vezels die allemaal anders verteerd worden in het lichaam en de merrie voorzien van langdurige en kortdurende vormen van energie.
Om het rantsoen van de merrie tijdens de lactatieperiode aan te vullen met extra energie, is Lijnzaadolie een goede optie en bron van energie om aan het dieet toe te voegen. Voornamelijk voor merries die moeilijk op gewicht te houden zijn, is Lijnzaadolie de ideale toevoeging aan het rantsoen. Synovium Lijnzaadolie is een plantaardige olie en bevat de juiste balans tussen Omega-3 en Omega-6 vetzuren. De vetzuren in Lijnzaadolie bieden de merrie een langdurige bron van energie omdat het langzaam wordt gemetaboliseerd in het lichaam. Hierdoor biedt Synovium Lijnzaadolie extra energie zonder de toevoeging van te veel suiker en zetmeel.
Omdat voornamelijk tijdens de eerste paar weken van de lactatieperiode de behoeften van de merrie hoger zijn, is basis krachtvoer niet voldoende om de merrie te voorzien van voldoende energie, eiwitten, vitaminen en mineralen. In plaats van regulier krachtvoer kan er daarom gekozen worden voor een merriebrok of voor een vitaminen en mineralen supplement om de merrie van een gebalanceerd dieet te voorzien. Synovium Prefit is een vitaminen en mineralen supplement dat de essentiële vitaminen en mineralen bevat en een goede toevoeging is aan het dieet van de dragende of lacterende merrie.
Omdat goede voeding en het voeren van juiste voedingstoffen in de juiste hoeveelheid van belang is voor de merrie maar ook voor het veulen, is het aan te raden om voor of tijdens de dracht en de lactatieperiode een nutritionist om advies te vragen.
Â
Referenties
1. Robles, M., Hammer, C., Stanair, B., Chavatte-Palmer, P. (2021) Nutrition of Broodmares.
Veterinary Clinics of North America: Equine Practice, 37(1):177-205.
2. Lawrence, L.M. (2013) Chapter 11 - Feeding stallions and broodmares. In: Geor, R.J.,
Harris, P.A., & Coenen, M., (Eds.). Equine Applied and Clinical Nutrition. Saunders
Elsevier: China.
3. Morley, S.A., Murray, J.A. (2014) The Effects of Body Condition Score on Reproductive
Physiology of the Broodmare: A Review. Journal of Veterinary Science, 34(7):842-853.
4. Carroll, C.L., Huntington, P.J. (1988) Body condition scoring and weight estimation of
horses. Equine Veterinary Journal. 1988;20(1):41-45.
5. Kubaik, J.R., Evans, J.W., Potter, G.D., Harms, P.G., Jenkins, W.L. (1988) Parturition in the
multiparous mare fed to obesity. Journal of Equine Nutrition, 8(2):135-140.
6. Mitchell, B. (2015) Feeding the pregnant mare. Equine Health, (26):12-15.
7. Harris, P.A., Ellis, A.D., Fradinho, M.J., Jansson, A., Luthersson, N., Santos, A.S., Verveurt,
I. (2016) Review: Feeding conserved forage to horses: recent advances and
recommendations. Animal, 11(6):958-967.
8. Gibbs, P.G., Potter, G.D., Blake, R.W., McMullan, W.C. (1982) Milk Production of Quarter
Horse Mares During 150 Days of Lactation. Jounral of Animal Science, 54(3):496-499.
9. Donoghue, S., Meacham, T.N., Kronfeld, D.S. (1990) A Conceptual Approach to Optimal
Nutrition of Brood Mares. Veterinary Clinics of North America: Equine Practice, 6(2):373-
391.
Â